هرکس که عاشق پوست زیباست، می‌داند آفتاب‌سوختگی خبر خوبی برای پوست نیست. درواقع بدترین کار برای پوست، دراز کشیدن زیر نورخورشید و برنزه کردن پوست است. اگر به هر دلیلی دچار آفتاب‌سوختگی شدید، روش‌های خوبی برای درمان پوستتان است که در این مقاله از «منومد»، به آنها اشاره کرده‌ایم.
همه می‌دانیم استفاده از کرم‌های ضدآفتاب دارای SPF مناسب برای محافظت پوست در برابر صدمات نور خورشید ضروری است. تشعشعات نور خورشید در بدترین حالت، موجب سرطان پوست می‌شود. بنابراین اگر پوست صورت یا هر قسمت دیگر از بدن‌تان دچار آفتاب‌سوختگی شد، بی‌تفاوت از آن نگذرید.
آفتاب‌سوختگی
ملانین، رنگدانه پوستی است که از پوست در برابر صدمات احتمالی نور خورشید محافظت می‌کند. این رنگدانه با تیره‌تر کردن آن بخش از پوست که در برابر نور مستقیم خورشید قرار گرفته است، از پوست مراقبت می‌کند. برخی از افراد ملانین بیشتری در پوست دارند و به همین دلیل پوست‌شان تیره‌تر یا برنزه می‌شود. اما پوست برخی دیگر از افراد ملانین کمتری داشته و دچار آفتاب‌سوختگی می‌شود. بنابه گفته متخصصان پوست، در هر دو گروه از افراد، صدمات سلولی در سطح پوست رخ می‌دهد. تشعشعات فرابنفش نور خورشید با تغییر DNA سلول‌های پوستی، به این سلول‌ها صدمه می‌زنند.
عوارض آفتاب‌سوختگی چیست؟
از عوارض آفتاب‌سوختگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. پیری زودرس پوست
آفتاب‌سوختگی مکرر روند پیری پوست را افزایش می‌دهد. تغییراتی که نور فرابنفش خورشید در پوست ایجاد می‌کند را اصطلاحا «فتوایجینگ؛ Photoaging»، به معنای پیری ناشی از نور آفتاب، می‌گویند. این نوع پیری به پوست صدمات زیر را می‌زند:
- تضعیف بافت‌های همبندی که در نتیجه آن از استحکام و انعطاف‌پذیری پوست کاسته می‌شود
- چروک‌های عمیق پوست
- خشکی و زبری پوست
- ایجاد رگ‌ها و خطوط قرمز روی گونه‌ها، بینی و گوش‌ها
- ایجاد لکه‌های تیره روی پوست‌های صورت، پشت دست، بازوها، قفسه سینه و پشت کمر
۲. جراحت‌های پوستی پیش‌سرطان و سرطان پوست
وقتی بخش‌هایی از پوست در اثر نور خورشید زبر و پوسته‌پوسته می‌شود، احتمال تبدیل شدن آنها به زخم‌های پیش‌سرطانی بسیار بالاست. این زخم‌ها معمولا در نواحی چون سر، صورت، گردن و دست‌های افرادی به وجود می‌آیند که دچار آفتاب‌سوختگی‌ها مکرر هستند. چنانچه این وضعیت طولانی شود، احتمال اینکه به سرطان تبدیل شوند، بسیار زیاد است.
روش‌های درمان آفتاب‌سوختگی کدام است؟
خوشبختانه روش‌های مختلفی برای درمان آفتاب‌سوختگی وجود دارد که می‌توانید با به‌کارگیری یکی یا چند روش آن، پوست آفتاب‌سوخته‌تان را درمان کنید.
۱. دوری از نور خورشید
به‌محض اینکه متوجه آفتاب‌سوختگی روی پوستتان شدید، فورا از نور خورشید فاصله بگیرید تا پوستتان کاملا درمان شود. وقتی پوستتان قرمز، صورتی یا پوسته‌پوسته می‌شود، در معرض نور خورشید قرار نگیرید. وقتی پوست در حال مبارزه با صدمات آفتاب‌سوختگی است، در برابر صدمات نور خورشید آسیب‌پذیرتر شده و ممکن است پوستتان بیش از دفعه قبل دچار صدمه شود.
۲. خنک کردن پوست
پس از آفتاب‌سوختگی فورا پوستتان را خنک کنید. البته این کار را معمولا ناخودآگاه انجام می‌دهیم. خنکی از التهاب، درد، سوزش و خارش ناشی از آفتاب‌سوختگی می‌کاهد. البته یادتان باشد یخ یا بسته یخ را مستقیما روی پوستتان قرار ندهید. به جای این کار، بسته یخ را درون حوله یا پارچه ضخیمی قرار دهید و روی بخش‌های آفتاب‌سوخته پوستتان به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه نگهدارید.
دوش آب خنک هم برای اقدامات اولیه درمان آفتاب‌سوختگی عالی است. با این کار نمک باقیمانده از عرق روی پوستتان که تحریک‌کننده پوستتان است را کاملا پاک می‌کنید. البته بیش از حد زیر آب نمانید تا دچار خشکی پوست نشوید.
درضمن از صابون‌های خشن استفاده نکنید و پوستتان را لیف نکشید. این دو کار برای پوستی که دچار آفتاب‌سوختگی شده، مضر است.
۳. درمان با شیر یا جوی دوسر
با استفاده از این دو ماده خوراکی به‌صورت موضعی می‌توانید آفتاب‌سوختگی‌تان را درمان کنید.
برای درمان با جوی دوسر، ابتدا جوی دوسر را کاملا پودر کنید و با کمی آب مخلوط کرده و به‌صورت ماسک روی صورت‌تان بمالید. جوی دو سر به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان آونانترامید حاوی موادی است که جلوی التهاب را گرفته و از التهاب پوست ناشی از آفتاب‌سوختگی پیشگیری می‌کند.
همچنین در داروخانه‌های کرم یا لوسیون مرطوب‌کننده حاوی جوی دو سر فروخته می‌شود که استفاده از آن دردسر کمتری برایتان دارد.
اگر هم هیچ یک از اشکال جوی دو سر را در دسترس ندارید، با استفاده از شیر و آب خنک می‌توانید پوستتان را درمان کنید. پروتئین موجود در شیر و اسید لاکتیک آن، اثرات تسکین‌بخش بسیاری برای پوست دارند.
۴. مصرف مسکن، درصورت نیاز
اگر درد ناشی از آفتاب‌سوختگی آزارتان می‌داد، می‌توانید برای تسکین آن از مسکن‌هایی چون ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنید. این مسکن‌ها از درد، تورم و قرمزی می‌کاهند. البته بهتر است بعد از آفتاب‌سوختگی شدید فورا مسکن مصرف کنید تا به‌سرعت از علائم آن همچون التهاب کاسته شود. البته مراقب باشید با معده خالی، مسکن مصرف نکنید.
۵. آبرسانی به بدن
پوست وقتی در حال درمان آفتاب‌سوختگی است به آب زیادی نیاز دارد. در واقع برای ترمیم مایعاتی که از دست داده است، به مصرف آب زیاد نیاز دارد. درواقع به‌محض اینکه پوستتان دچار آفتاب‌سوختگی شد، آب بنوشید. مصرف میوه‌ها و سبزی‌های مملو از آب هم می‌تواند به آبرسانی بدن‌تان کمک کند.
۶. آبرسانی به پوست
بعد از آفتاب‌سوختگی، مرطوب کردن سطح پوست به اندازه پرآب نگهداشتن بدن ضروری است. بعد از حمام، از مرطوب‌کننده‌های ملایم به مقدار زیاد استفاده کنید تا آب به اندازه کافی جذب پوستتان شود و در آن باقی بماند. همچنین یادتان باشد پوسته‌های ناشی از آفتاب‌سوختگی روی پوستتان را مرتب کرم مرطوب‌کننده بزنید.
پرفروش‌ترین کرم‌های آبرسان و مرطوب‌کننده را ببینید
۷. لباس‌های گشاد بپوشید
اگر پوست قسمت‌های مختلف بدن‌تان دچار آفتاب‌سوختگی شده بود، تا زمانی که پوستتان درمان شود، از لباس‌های گشاد، نرم، قابل تنفس و تا حد امکان پوشیده، به تن کنید. درضمن از لباس‌های چسبان مانند «اسپندکس» که از الیاف مصنوعی است دوری کنید.
۸. استفاده از آلوئه‌ورا
آفتاب‌سوختگی و آلوئه‌ورا مانند کره و پنیر می‌مانند. این دو کاملا با یکدیگر سازگاری دارند. اثرات خنک‌کنندگی ژل آلوئه‌ورا نه‌تنها می‌تواند به درمان سوختگی‌های درجه یک کمک کند، بلکه سرعت بهبود آن را هم افزایش می‌دهد. می‌توانید از خود گیاه آلوئه‌ورا، اگر در دسترس داشتید، استفاده کنید یا محصولات مراقبت از پوست حاوی آلوئه‌ورا بخرید. فقط موقع خرید مراقب باشید، محصولی بگیرید که فاقد الکل باشد. الکل اثر مرطوب‌کنندگی این محصول را خنثی می‌کند.
۹. ترکیبی از پماد هیدروکورتیزون (Hydrocortisone) و کرم آکوآفور (Aquaphor)
برای درمان سریع‌تر آفتاب‌سوختگی می‌توانید کرم‌های ترمیم‌کننده پوست آکوافور و پماد هیدروکورتیزون (۱درصد) را با هم ترکیب کرده و به پوستتان بمالید. این محصولات از التهاب کاسته و جلوی خشکی و کشیده شدن پوست را می‌گیرند.
۱۰. محصولات حاوی پپتید
محصولات مراقبت از پوست در برابر پیری حاوی پپتید و با فناوری بالا می‌توانند در جراحت‌های پوستی ناشی از آفتاب‌سوختگی موثر باشند و زخم‌ها را ترمیم کنند. درواقع پپتیدها، زنجیره‌های کوچکی از اسیدهای آمینه هستند که می‌توانند بلوک‌های سازنده سلول را تولید کرده و سلول‌های صدمه‌دیده پوست را بازسازی کنند. همچنین این اسیدآمینه‌ها به بخش درم پوست که بین روپوست و زیرپوست قرار دارد، نفوذ کرده و سنتز و تولید کلاژن را افزایش می‌دهند، در نتیجه پوست ترمیم شده و بافت آن محکم می‌شود.
۱۱. پرهیز از لایه‌برداری
وقتی پوستتان به‌دلیل آفتاب‌سوختگی، پوسته‌پوسته می‌شود، هرگز آنها را خودتان از پوست جدا نکنید. وقتی آفتاب‌سوختگی به مرحله لایه‌برداری می‌رسد، اجازه دهید پوسته‌ها به‌طور طبیعی از پوست جدا شوند. همچنین اگر پوست دچار تاول شده است، آنها را نترکانید. زیرا ممکن است عفونت موجود در تاول، به بخش‌های دیگر پوست سرایت کند و پوستتان تاول‌های بیشتری بزند.
می‌توانید با استفاده از ترکیب صابون ضدباکتری ملایم و آب تاول‌ها را بشویید و سپس روی آنها را پماد وازلین بزنید و محل را با باند استریل و نچسب بپوشانید.
درمان آفتاب‌سوختگی لب‌ها چگونه است؟
گاهی‌اوقات لب‌ها هم دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند. البته اگر متوجه لکه یا تاولی غیرعادی روی لب‌های خود شدید، فورا به متخصص پوست مراجعه کنید. اما برای درمان علائم آفتاب‌سوختگی خفیف لب، چند کار ساده می‌توانید انجام دهید:
ابتدا با کمپرس خنک، از التهاب لب‌ها بکاهید و آنها را خنک کنید. همچنین می‌توانید از داروهای ضدالتهاب استفاده کنید که با کاهش التهاب و همچنین درد ناشی از آفتاب‌سوختگی به درمان کمک بسیاری می‌کند. در اینجا هم ژل آلوئه‌ورا و پماد‌های نرم‌کننده لب مانند وازلین بسیار موثر است.
روش‌های پیشگیری از آفتاب‌سوختگی چیست؟
برای اینکه گرفتار آفتاب‌سوختگی نشوید به یکسری اقدامات احتیاطی توجه کنید:
- حداقل ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از اینکه وارد فضای باز شوید، کرم ضدآفتاب با SPF، ۳۰ به بالا به پوستتان بزنید. از این کرم می‌توانید به لب‌هایتان هم بزنید و آنها را از صدمات ناشی از نور خورشید محفوظ بدارید.
- از کرم‌های ضدآفتاب با طیف وسیع که جلوی هر دو تشعشع فرابنفشA و B را بگیرد، استفاده کنید.
- کرم ضدآفتاب‌تان بهتر است از نوع ضدآب باشد تا به‌راحتی پاک نشود.
- به تمام قسمت‌های بدن‌تان، از جمله گوش‌ها، لب‌ها، پشت گردن، پاها و دست‌هایتان هم که در معرض نور خورشید قرار دارند، کرم ضدآفتاب بزنید.
- کرم ضدآفتاب‌تان را باید هر دو ساعت یکبار، به‌ویژه بعد از شنا، ورزش‌های دیگر یا عرق کردن، تمدید کنید.
از اقدامات دیگر پیشگیری از آفتاب‌سوختگی باید به موارد زیر اشاره کرد:
- وقتی نور خورشید در شدید‌ترین حالت خود قرار دارد، از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعداز ظهر، از آن دور بمانید.
- زیر نور خورشید کلاه لبه‌دار به سر داشته باشید.
- لباس‌های پوشیده به تن کنید. درضمن برخی پارچه‌ها قابلیت پیشگیری از تشعشعات فرابنفش دارند و می‌توانید در روزهای به‌شدت آفتابی از این نوع لباس‌ها بپوشید.
- هرگز از تخت‌های برنزه‌کننده استفاده نکنید.
- حتی در روزهای ابری یا در سایه کرم ضدآفتاب استفاده کنید. نور خورشید از درون ابرها هم می‌تواند نفوذ کرده یا از روی سطوحی چون شن، برف، سیمان و آب بازتاب کند.
پرفروش‌ترین کرم‌های ضدآفتاب دیجی‌کالا
کلام آخر
امیدواریم این مقاله برایتان مفید واقع شده باشد. اگر شما هم در این خصوص تجربه‌ای دارید، خوشحال می‌شویم با ما هم در میان بگذارید.