در این مطلب، می‌خواهیم درباره هر آنچه باید راجع‌به پارچه پیچازی و کاربرد آن در صنعت مد و فشن بدانید صحبت کنیم. البته نگاهی هم به مسیر پرپیچ‌وخم و جذاب این پارچه در طول تاریخ خواهیم داشت.
پارچه پیچازی از آن دست پارچه‌هایی است که هرگز از مد نمی‌رود. فقط گاهی در برخی دوره‌های زمانی ممکن است به مد شماره یک روز تبدیل شود؛ وگرنه همیشه در بازار موجود است و همیشه هم افرادی هستند که لباس‌ها یا اکسسوری‌هایی از پارچه پیچازی بپوشند.
جنس پارچه پیچازی چیست؟
پارچه پیچازی یا تارتان در اصل از پشم بافته‌شده تهیه می‌شود، هرچند امروزه پارچه‌های غیرپشمی با طرح پیچازی هم وجود دارند. برای مثال ممکن است پارچه آستری بارانی و کاپشن (مخصوصا لایه درونی کلاهشان) را که ضدآب است و طرح پیچازی دارد دیده باشید. این پارچه‌ها پیچازی به حساب نمی‌آیند زیرا در تولید آنها فقط از طرح پیچازی استفاده کرده‌اند.
پارچه پیچازی پشمی و ضخیم است، به‌همین‌دلیل برای پاییز و زمستان مناسب‌تر است. بااین‌حال انواع نازک‌تر آن هم در بازار موجود است.
طرح پیچازی چه شکلی است؟
الگوی پارچه پیچازی به‌صورت نوارهای عمودی و افقی است که طرحی تقریباً چهارخانه به آن می‌دهند. این نوارها به‌شکل متناوب از نخ‌های رنگی (که از قبل رنگشان کرده‌اند) بافته می‌شوند. درواقع تار و پود این پارچه با زاویه ۹۰ درجه و عمود بر هم قرار می‌گیرند.
تاریخچه‌ای مختصر و جذاب از پارچه پیچازی
پارچه پیچازی با نام اسکاتلند و کیلت (kilt) که نوعی دامن مردانه اسکاتلندی است گره خورده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید هر رنگ و طرح خاص از این پارچه، نماد یک قبیله یا طایفه خاص (کِلَن) در اسکاتلند بود و در واقع از روی رنگ پارچه پیچازی دامن تشخیص می‌دادند که پوشنده آن به کدام قبیله تعلق دارد!
اما کیلت یا دامنی که مردان اسکاتلندی می‌پوشیدند، در ابتدا دامن نبود، بلکه جامه‌ای بلند و رَدامانند بود که آن را روی شانه چپ محکم می‌کردند (درست مثل رداهای رومی). هم شبیه لباس بود و هم می‌شد از آن به‌عنوان پتو استفاده کرد! تارتان را به‌دلیل کاربردش به‌عنوان پتو بلنکت (blanket) هم می‌نامند.
در قرون وسطا، کیلت عبارت بود از پارچه‌ای به طول ۵ متر در عرض ۱.۵ متر که آن را دور پایین‌تنه می‌پیچیدند و بعد دنباله آن را از روی سینه رد کرده و روی شانه می‌انداختند.
در قرن هفدهم، باز هم شکل کیلت تغییر کرد و به دامنی چین‌دار یا پیلی‌دار تبدیل شد که آن را با حدود هفت متر پارچه پیچازی می‌دوختند. حدود نیم متر آخر را بدون چین رها می‌کردند، دو انتهای آن را در قسمت جلو از روی یکدیگر عبور می‌دادند و با سنجاق یا سگک بزرگ محکم می‌کردند.
امروزه پوشیدن کیلت مانند گذشته رواج ندارد، اما هنوز هم مردان اسکاتلندی در جشن ملی تارتان یا در عروسی‌های سنتی‌شان از این دامن‌ها می‌پوشند. در زیر نمونه‌ای از کیلت جدیدتر را می‌بینید:
چرا به این طرح پیچازی یا تارتان می‌گویند؟
تارتان در زبان گالیک یا گِیلیک که یکی از زبان‌های بومی کشور اسکاتلند است، به‌معنای خطوط متقاطع یا شکل صلیب است که در طرح این پارچه به کار می‌رود.
چرا استفاده از این پارچه در انگلستان ممنوع شد؟
شاید باورتان نشود ولی در قرن هفدهم استفاده از این پارچه در انگلستان ممنوع شد و این ممنوعیت تا یک قرن ادامه یافت. البته نه به این دلیل که پارچه مشکل داشت، به این دلیل که یادآور شورش اسکاتلند و لباس نیروهای ارتش این کشور بود که از این پارچه تهیه می‌شد.
پارچه پیچازی چه تفاوتی با پارچه چهارخانه و پارچه شطرنجی دارد؟
پارچه پیچازی و شطرنجی هر دو از نوع پارچه چهارخانه یا پِلِید (plaid) هستند. بااین‌حال تفاوت‌هایی مهم از نظر الگو دارند.
پارچه پیچازی همان پارچه چهارخانه است، با این تفاوت که در اسکاتلند به آن تارتان می‌گویند و در آمریکا آن را پلید می‌نامند. در انگلستان پلید حتی معنای متفاوتی دارد و به پارچه‌ای اطلاق می‌شود که مردمان هایلند (شهرستانی در اسکاتلند) در لباس‌شان استفاده می‌کردند.
البته برخی چهارخانه‌ها با پیچازی فرق دارند. زیرا در پیچازی نوارهای عمودی و افقی در هر دو جهت هم‌رنگ هستند و اندازه و پهنای آنها یکسان است، اما در برخی از پلیدها ممکن است نوارهای عمودی با افقی از نظر رنگ و اندازه هماهنگ نباشند.
پارچه شطرنجی همان پلید است با این تفاوت که کاملا متقارن است و معمولا فقط از دو رنگ تشکیل شده است.
پیچازی برای چه لباس‌ها یا اکسسوری‌هایی مناسب است؟
پارچه پیچازی در طیف وسیعی از لباس‌ها و اکسسوری‌ها کاربرد دارد. دامن، شلوار، لباس، پیراهن، پانچو، کت و پالتوی تهیه‌شده از این پارچه واقعا زیبا می‌شوند. برای تولید اکسسوری‌هایی مانند روسری، شال‌گردن، کیف و کفش هم می‌توان از این پارچه در تمام یا بخشی از آنها استفاده کرد. پارچه پیچازی می‌تواند به‌عنوان آستر یا سجاف پالتو یا کت هم به کار برود؛ البته یادتان باشد معمولا برای آستر یا سجاف بارانی فقط از طرح پیچازی استفاده می‌کنند و معمولا پارچه پیچازی پشمی را در آن به کار نمی‌برند.
کدام برندهای پوشاک بیشتر از پارچه پیچازی استفاده می‌کنند؟
برخی از برندهای تولید پوشاک مانند بِربِری (burberry)، رالف لورن و خانه مد بریتانیا بیشتر از هر برند دیگری از پارچه‌های پیچازی در محصولاتشان استفاده می‌کنند. البته طراحان پوشاک بزرگ دیگری مانند الکساندر مک کویین، جونیا واتانابه و البته ویوین وست وود که تارتان به امضای آن تبدیل شده است نیز به این پارچه علاقه نشان می‌دهند. وست وود نه تنها از این پارچه در لباس زنانه، بلکه در کیف دستی و پالتو و نیز در پیراهن و انواع کت و شلوار مردانه از جمله کت و شلوار تاکسیدو از آن استفاده می‌کند.
پیشنهادهایی برای ترکیب‌کردن لباس‌های تهیه‌شده از پارچه پیچازی
در این بخش پیشنهادهایی جذاب داریم که با ایده‌گرفتن از آنها می‌توانید انواع لباس‌های تهیه‌شده از پارچه پیچازی را با هم ترکیب کنید.
دامن؛ یادآور ظرافت و زیبایی
پارچه پیچازی برای دامن‌های پیلی‌دار، دامن مدادی و دامن مدل اِی-لاین (A-line) که در کمر تنگ است و بعد از کمر کلوش می‌شود، مناسب است. اگر طرح پارچه پیچازی دامن روشن است، بهتر است با یک بلوز یا ژاکت ساده خاکستری یا سفید ترکیبش کنید تا دامن در کانون توجه قرار گیرد.
می‌توانید این دامن را با کفش یا چکمه پاشنه‌بلند و کیف بزرگ سِت کنید.
اگر سبک رسمی‌تری را می‌پسندید، دامن مدل مدادی با پارچه پیچازی خاکستری انتخاب کنید و همراه با آن بلوز یقه اسکی و کت بلیزر با رنگ‌های روشن بپوشید.
اگر به‌دنبال طرح مد روز هستید، دامن پیچازی با بلندی متوسط (میدی) و بلوز گل‌دار بپوشید.
شلوار؛ راحت و شیک
شلوار پیچازی با کفش آکسفورد و ژاکت گَل و گشاد ترکیبی عالی و شیک به وجود می‌آورد. اگر دوست دارید جذاب‌تر به نظر برسید، شلوار پیچازی را با کت چرم و پیراهن سفید ترکیب کنید.
این شلوار با جلیقه ضخیم و بلوز ساده هم جور درمی‌آید. چرا اصلا با پیراهن رنگی آن را ست نکنید؟ به امتحانش می‌ارزد.
پیراهن؛ سبک ساده و دلپسند روستایی
پیراهن پیچازی می‌تواند یادآور سبک روستایی باشد. اگر خانم هستید، پیراهن ماکسی با آستین بلند از جنس پیچازی با نیمتنه جین و چکمه جیر می‌تواند زیبایی و سادگی حال‌وهوای روستا را برایتان زنده کند. آقایان هم می‌توانند پیراهن پیچازی را تنها بپوشند یا با یک تیشرت سفید یا روشن آن را ست کنند و دکمه‌ها را باز بگذارند.
اگر پیراهن پیچازی میدی دوست دارید می‌توانید آن را با کمربند چرمی، یک ساک بزرگ و کفش راحتی بپوشید.
پیراهن پیچازی قرمزرنگ کلاسیک با ساپورت یا جوراب مشکی ضخیم و نیم‌بوت هم قشنگ می‌شود.
کت بلیزر؛ شیک و مد روز
پارچه پیچازی پشمی اسکاتلندی برای کت بلیزر کلاسیک عالی است. البته کت‌های بلیزر مد روز هم با این پارچه خوب در می‌آیند. کافی است آن را با یقه اسکی یا بلوز ساده بپوشید.
اگر کت بلیزر گشاد دوست دارید، برای ست کردن با آن، شلوار جین چسبان، کفش پاشنه‌بلند و کیف‌دستی کوچک بهترین انتخاب است. البته این کت با دامن چرم مشکی و پیراهن سفید هم جور در می‌آید.
حتی می‌توانید این کت را با لباس‌های طرح‌دار مانند تاپ را‌ه‌راه و شلوار جین ست کنید. هیچ قانون سفت‌وسختی وجود ندارد، فقط یادتان باشد این طرح‌ها از یک پالت رنگ انتخاب شوند و زیاد با هم تفاوت نداشته باشند که توی ذوق بزند.
پالتو؛ کلاسیک و زیبا
پالتوی پیچازی در روزهای سرد زمستان واقعا عالی است. الیاف پشمی آن به‌خوبی شما را گرم نگه می‌دارند. اگر دوست دارید ظاهری کلاسیک و زیبا داشته باشید، پالتوی پیچازی با رنگ روشن انتخاب کنید و آن را با شلوار چرم مشکی، کیف صندوقی و کفش‌های سبک مشکی ست کنید.
پالتوی پیچازی با جین، یقه اسکی سفید، چکمه و کیف بزرگ هم جور است.
می‌گویند امکان ندارد کسی در کمد لباس‌هایش حداقل یک دست لباس چهارخانه نداشته باشد! آیا شما از هیچ‌یک از لباس‌ها یا اکسسوری‌های پیچازی یا چهارخانه استفاده می‌کنید؟ اگر به پارچه پیچازی علاقه دارید، لطفا از دلیل علاقه و حسی که با پوشیدن آن پیدا می‌کنید برایمان بگویید.
