توجه به سلامت موها از گذشته تاکنون یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان است؛ زیرا بهطور مستقیم به بهداشت شخصی و روانی ارتباط دارد. با اینکه عوامل متعددی در مراقبت از موها مؤثرند، چیزی که ما در این مطلب درباره آن بحث می‌کنیم، بررسی استفاده همیشگی از شامپوهای فری سولفات است. استفاده همیشگی از شامپوی فری سولفات مضر است؟ برای پاسخ به این پرسش، این مطلب را بخوانید.
پیش از شروع بخوانید
آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که کدام ترکیب عامل کف کردن شامپو، صابون، خمیر دندان و سایر محصولات مشابه آن است؟
سولفات‌ها. این ترکیبات همان عامل ایجاد کف و پاکسازی در محصولات شوینده سر و بدن هستند. سولفات‌ها بهترین پاک‌کننده به حساب می‌آیند؛ اما یک مشکل بزرگ دارند. آنها چربی‌های مهم مو را نیز ازبین می‌برند که این مورد به‌مرور می‌تواند باعث کاهش رطوبت و خشک‌شدن تارمو‌ها شود. به همین دلیل، با اینکه شامپوهای فری سولفات امروزه طرفداران زیادی دارند و بازار فروش آنها نیز داغ است، این ابهام ایجاد می‌شود که آیا استفاده از شامپوهای فری سولفات مضر است؟ برای پاسخ به این سؤال، ابتدا بیایید ببینیم سولفات چیست.
سولفات چیست؟
سولفات‌ها گروهی از مواد شیمیایی هستند که می‌توانند منشأ طبیعی یا مصنوعی داشته باشند. در حالت کلی، سولفات‌ها موادی هستند که در تولید محصولات شوینده از آنها استفاده می‌شود. این ماده به‌دلیل کاهش کشش سطحی که در ترکیبات آن قرار دارد، باعث می‌شود که محصول راحت‌تر با آب مخلوط شود و کف زیادی ایجاد بکند. توجه داشته باشید که بسیاری از محصولات خانگی مانند پاک‌کننده‌های مختلف از جمله خمیردندان، مایع ظرفشویی، مایع دستشویی، صابون و همچنین شامپوها حاوی سولفات هستند.
بهطور کلی، سه نوع از مشتقات سولفات در شامپوهای فروشگاهی وجود دارد که شامل زیر است:
۱. سدیم لوریل سولفات
۲. سدیم لورت سولفات
۳. آمونیوم لورت سولفات
همان‌طور که گفتیم، این سه مورد با اینکه مشتق از سولفات هستند، همان نقش را در مواد ذکر شده ایفا می‌کنند.
چرا سولفات در شامپوها وجود دارد؟
پاسخ این سؤال به ویژگی‌های ماده سولفات مربوط است؛ یکی از دلایل مهم این است که سولفات موجب می‌شود تا مایع مذکور راحت‌تر با آب مخلوط شود و کف به وجود بیاید. همچنین ممکن است به هر ماده فعال موجود در شامپو کمک کند تا کثیفی و چربی اضافی را از بین ببرد. و دلیل دیگر اینکه چون کف زیاد شامپو این امکان را می‌دهد تا شامپو را در نقاط بیشتری از سر خود پخش کنیم، میزان استفاده از شامپو کاهش می‌یابد و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است.
آیا سولفات‌ها مواد خطرناکی هستند؟
در حالت کلی، وجود مقدار استاندارد سولفات در مواد شوینده خطری برای سلامتی انسان ندارد. بااین‌حال، ممکن است مشکلاتی در برخی افراد به وجود بیاورند. برای مثال، از آنجایی که وجود سولفات‌ها باعث تمیزی کامل موهای ما می‌شوند، اما با این حال مو باید تا حدی رطوبت و روغن طبیعی خود را حفظ بکند تا سالم بماند.
اگر استفاده از سولفات‌ها بیش از اندازه باشد، ممکن است رطوبت و چربی طبیعی موها را از بین ببرد. این حالت هم برای مو و هم برای پوست سر مناسب نیست. جالب است بدانید که طبق یک تحقیق، محققان خاطرنشان کردند که بسیاری از دیدگاه‌های منفی عمومی در مورد سولفات‌ها، ممکن است به دلیل تفاوت برداشت افراد مختلف از تحقیقات علمی باشد. برای مثال برخی معتقدند که سولفات‌ها سرطان‌زا هستند؛ با اینکه تا این لحظه هیچ مدرک علمی یا منبع معتبری برای اثبات این ادعا وجود ندارد.
در حالت کلی، به یاد داشته باشیم که وجود مقدار مناسب و ایمن سولفات در مواد شوینده، مشکلی برای افراد به وجود نمی‌آورد.
کدام دسته از افراد بهتر است از شامپوهای فری سولفات استفاده کنند؟
با اینکه در بیشتر موارد اثر سولفات داخل شامپو روی موها خفیف است، ممکن است همین اثر خفیف نیز برای پوست و موی برخی مضر باشد. در این‌صورت این افراد بهتر است از شامپوهای فری سولفات استفاده کنند. برای مثال:
۱. افرادی که پوست حساس و مشکلات پوستی دارند
افرادی که مشکلات این‌چنینی دارند، ممکن است اثرات خشکی قوی ناشی از سولفات‌ها را تجربه کنند. همچنین افرادی که مبتلا به بیماری‌های پوستی مانند اگزما هستند، اگر از شامپوهای حاوی سولفات استفاده کنند، ممکن است بعد از استفاده پوستشان دچار خارش و قرمزی شود. ازاینرو بهتر است که این افراد از شامپوهای فری سولفات استفاده بکنند.
۲. افرادی که موهای خشک و وز دارند
افرادی که بهطور طبیعی موهای خشک، مجعد یا وز دارند، بهتر است که از شامپوهای فری سولفات استفاده بکنند. زیرا شامپوهای حاوی سولفات ممکن است به‌دلیل حذف روغن‌های طبیعی مو، باعث افزایش میزان خشکی تارمو‌ها شود.
۳. افرادی که موهای خود را رنگ کرده‌اند
کسانی که بهطور مرتب موهای خود را رنگ، صاف یا فر می‌کنند، بیشتر از شامپوهای فری سولفات استفاده می‌کنند. به این دلیل که شامپوهای دارای سولفات ممکن است سرعت از بین رفتن رنگ روی مو را افزایش بدهند.
مزایای شامپوی فری سولفات چیست؟
یکی از ویژگی‌های مهم شامپوهای بدون سولفات، حفظ رطوبت طبیعی موها و ایجاد نرمی و درخشندگی در آن‌هاست. همچنین کمتر از سایر شامپوها پوست سر را تحریک می‌کنند و اگر اتفاقی وارد چشم شوند، آن را نمی‌سوزانند. افرادی که پوست و موی حساسی دارند و عوارض جانبی ناشی از شامپوهای حاوی سولفات را تجربه می‌کنند، باید محصولات فری سولفات را امتحان کنند تا ببینند که آیا علائم آنها بهبود می‌یابد یا خیر.
با اینکه در بازار امروز، انواع شامپوهای فری سولفات وجود دارد، باید بدانید که بسیاری از آنها همچنان حاوی ترکیبات شیمیایی مشابه سولفات هستند. برای مثال، ممکن است بعضی از تولیدکنندگان از ماده‌ای به‌نام الفین سولفونات (olefin sulfonate) که ترکیباتی مشابه خانواده سولفات‌ها دارد، استفاده کنند، اما روی محصولات خود برچسب فری سولفات بزنند!
در این صورت، استفاده از این شامپوها می‌تواند به اندازه شامپوهای دارای سولفات برای موها مضر باشد. ازاینرو، افراد دارای پوست و موی حساس باید به‌دنبال محصولاتی بگردند که واقعا فری سولفات باشند تا از بروز هرگونه عوارض جانبی جلوگیری شود.
همچنین شامپوهای فری سولفات ممکن است هنگام اولین استفاده، متفاوت‌تر از دیگر محصولات به نظر برسند. برای مثال، زمان زیادی برای ایجاد کف صرف می‌شود و احتمال دارد که شما مجبور شوید از مقدار شامپوی بیشتری برای تمیز کردن موهای خود یا آب بیشتری هنگام آب‌کشی موها مصرف کنید. بااین‌حال، به یاد داشته باشید که شامپوهای فری سولفات تا حدودی می‌توانند به اندازه محصولاتی که دارای سولفات هستند، موهای شما را تمیز کنند.
آیا استفاده همیشگی از شامپوهای فری سولفات مضر است؟
طبق تحقیقات انجام شده در این خصوص، پاسخ این سوال تا حدودی مثبت است. چون اگر استفاده از شامپوهای فری سولفات به یکی از عادت‌های همیشگی شما تبدیل شود و همچنین شما هم چگونگی استفاده درست از این شامپوها را ندانید، احتمال ریزش موهایتان بسیار بالاست. همان‌طور که گفتیم، ازآنجاکه شامپوهای فری سولفات مانند شامپوهای دارای سولفات قدرت پاک‌کنندگی ندارند، بعد از گذشت مدتی، با افزایش تجمع چربی روی موهای شما احتمال اینکه ریزش مو اتفاق بیفتد بسیار بالاست.
آیا شامپوی بدون سولفات موها را چرب می‌کند؟
درواقع بله. چون بسیاری از شامپوهای بدون سولفات با مواد تمیز کننده بسیار ملایم مانند دسیل گلوکزید یا کوکو گلوکوزید تولید می‌شوند. با اینکه این فرمول برای استفاده موها و پوست سر حساس بسیار خوب است، اما ملایم بودن آنها در پاکسازی یک نقطه‌ضعف است. به این دلیل که پاک‌کنندگی قوی ندارند، ممکن است با تجمع چربی باعث ضعیف‌شدن ریشه مو و سپس ریزش مو شوند.
آیا شامپوهای بدون سولفات واقعا می‌توانند سبب ریزش مو شوند؟
باید توجه داشته باشیم که شامپوهای بدون سولفات احتمالا به‌خودی خود موجب ریزش مو نشوند. چون ریزش مو به عوامل متعددی بستگی دارد. برای مثال از دلایل ژنتیکی تا مشکلات هورمونی و عوامل دیگر. همچنین با اینکه مشکلات بدن انسان از دلایل اصلی ریزش مو است، اما بدین معنی نیست که عوامل بیرونی در ریزش مو تاثیری ندارند. شرایط زندگی، محیط کار و محصولات مراقبتی و بهداشتی مو نیز در استفاده روزمره بر ریزش موها تأثیر مستقیم دارند. در نظر داشته باشید با اینکه شامپوهای بدون سولفات فواید زیادی برای موها دارند، اما در شرایط معمولی نیازی نیست که همه از آنها استفاده کنند.
چند توصیه مهم
۱. در صورتی که درصد چربی موهایتان بسیار بالاست و برای استفاده از شامپوهای فری سولفات هم تأکید دارید، سعی کنید حداقل هفته‌ای یک‌بار با محصولات دارای سولفات موهایتان را بشویید.
۲. بعد از استفاده از شامپوهای دارای سولفات، سعی کنید از نرم‌کننده یا ماسک مو نیز استفاده کنید تا رطوبت کافی به موهایتان تزریق شود و سلامتی آنها به خطر نیفتد.
۳. هنگام شست‌و‌شو با شامپوی فری سولفات، ریشه موهای خود را به‌آرامی و تا چند دقیقه ماساژ بدهید. در این حالت هم احتمال تجمع چربی کاهش می‌یابد و هم اینکه موهایتان تمیز‌تر می‌شود.
چند مدل شامپوی بدون سولفات در دیجی‌کالا ببینید
سخن آخر
در این مطلب، درباره شامپوهای بدون سولفات صحبت کردیم و سعی کردیم مضرات آن را بررسی کنیم. شامپوهای فری سولفات با وجود مزایای مهم، معایبی نیز دارند که بهتر است از آنها آگاه باشیم. اگر شما از این نوع شامپوها استفاده می‌کنید تجربیات و نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
