جواهرات اکسسوری‌هایی ارزشمند و گران‌بها هستند و بنابراین نگهداری از آنها بسیار مهم است. فرقی نمی‌کند برای زیبایی از جواهر استفاده می‌کنید یا علاقه شخصی یا حتی برای سرمایه‌گذاری، برای حفظ ایمنی آنها و نیز طولانی‌ترکردن عمرشان، باید از آنها به‌درستی مراقبت کنید. در این مطلب، درباره نکات نگهداری از جواهر در خانه صحبت خواهیم کرد.
چرا دانستن نکات نگهداری از جواهر در خانه مهم است؟
همان‌طور که می‌دانید جواهرات غیربدلی ارزش مادی زیادی دارند. بنابراین برای نگهداری آنها در خانه باید هم امنیت آنها را تأمین کنید و هم باید آنها را تمیز نگه دارید. اگر از آن دسته از افرادی هستید که مرتب از جواهرات یا زیورآلات خود استفاده می‌کنید، باید مراقب گم‌شدن یا آسیب‌زدن به آنها باشید و اگر آنها را در جایی نگهداری می‌کنید و فقط در مجالس از آن استفاده می‌کنید باید جایی آنها را قرار دهید که نه خودتان فراموش کنید آنها را کجا گذاشته‌اید و نه دم‌دست باشد که احتمال سرقت آنها افزایش یابد.
ازآنجاکه جواهرات از مواد اولیه مختلف مانند فلزات و سنگ‌ها ساخته می‌شوند، دانستن ویژگی‌های هریک از این مواد اولیه بسیار مهم است. زیرا هریک از آنها دارای نکات مراقبتی مخصوص به خود هستند.
ویژگی‌های طلا
طلا فلزی زردرنگ و درخشان است. به ظاهر سفت‌وسخت آن نگاه نکنید؛ طلا در اصل بسیار نرم و انعطاف‌پذیر است و به کوچک‌ترین ابعاد و اندازه‌ها شکل می‌گیرد. معمولا از طلای خالص یا همان ۲۴ عیار، به‌دلیل نرمی زیاد در ساختن جواهرات و زیورآلات استفاده نمی‌کنند و حتما برای ایجاد استحکام لازم، باید آن را با فلزات دیگری مانند نیکل، پالادیوم، روی و منگنز ترکیب کرد.
طلا فلزی بی‌اثر است و به‌خودی‌خود کدر نمی‌شود. بنابراین اگر در اثر استفاده طولانی‌مدت از درخشندگی آن کاسته می‌شود، دلیل آن همان فلزات مخلوط‌‌شده با آن هستند که در مواجهه با اکسیژن و رطوبت و هوا به‌مرور زمان واکنش نشان می‌دهند.
ویژگی‌های نقره
نقره، فلزی سفید و براق است که به‌دلیل گران‌قیمت بودن و زیبایی ارزشمند است. این فلز هم مانند طلا انعطاف‌پذیر و چکش‌خوار است. نقره یک فلز فعال شیمیایی نیست و در هوا واکنش شیمیایی انجام نمی‌دهد، بلکه با هیدروژن موجود در هوا ترکیب شده و سولفید نقره تشکیل می‌دهد. به همین دلیل، اشیای نقره‌ای نیاز به تمیزکردن منظم دارند. اگر به تیرگی یا کدرشدن زیورآلات نقره خود حساس هستید، بهتر است از ابتدا هنگام خرید از خالص‌بودن فلز نقره اطمینان یابید؛ زیرا نقره خالص دیرتر تیره می‌شود تا جواهراتی که از ترکیب نقره و مس ساخته شده‌اند. دلیل این ترکیب، ایجاد استحکام لازم در ساخت زیورآلات نقره است؛ زیرا نقره خالص هم مانند طلای خالص نرم است.
نکات نگهداری از جواهر در خانه
حال بیایید درباره نکات نگهداری از جواهر در خانه صحبت کنیم.
۱. قبل از خواب جواهرات خود را بردارید
ازآنجاکه هنگام خواب حرکات ناخودآگاه داریم، بهتر است جواهرات خود را قبل از خواب برداریم. برای مثال، اگر انگشتر یا دستبند استفاده می‌کنید، ممکن است با کوبیدن دست خود به لبه تخت به آنها ضربه بزنید. ساییدگی، فرورفتگی و خراشیده‌شدن آسیب‌های احتمالی در این موقعیت است.
اگر زیورآلات نگین یا سنگهای قیمتی داشته باشند، هنگام خواب ممکن است گوشه‌های پایه‌نگین یا سنگ به ملحفه یا پتو گیر کنند یا خم شوند. این کار ممکن است جای نگین را لق کند. البته احتمال برخورد نگین‌های انگشتر یا دستبند با دست یا بازوی دیگرمان و زخمی‌شدن یا ساییده شدن پوستمان هم وجود دارد.
اگر روی یک سمت صورت خود می‌خوابید، ممکن است وزنتان بازوی گوشواره‌هایی را که ظریف هستند خم کند یا آن را بشکند.
۲. هنگام ورزش‌کردن ممکن است جواهرات‌تان آسیب ببینند
هنگام ورزش زیورآلات یا ساعت فلزی ارزشمند خود را استفاده نکنید. در ورزش‌هایی که با توپ کار می‌کنید، اصابت توپ سنگین به دست یا گردن شما ممکن است دستبند ظریف یا گردنبند زنجیر شما را پاره کند یا النگوهایتان را خم کند. اگر با دستگاه‌های ورزشی کار می‌کنید، ممکن است جواهرات‌تان به آنها برخورد کنند. در این صورت ممکن است یا به آنها فشار وارد شود که آنها را خم کند یا اینکه سطح جواهرات با ساییده‌شدن روی دستگاه‌ها خراش بردارد. اگر هم با دویدن سروکار دارید، ممکن است به هر دلیلی جواهرتان باز شود و بیفتد و زیر پای خودتان یا هم‌تیمی‌ها آسیب ببیند.
برخی از جواهرات در تماس مستقیم با عرق بدن ممکن است تیره یا کدر شوند.
۳. آب استخر برای طلا مضر است
وقتی برای شنا به استخر می‌روید، جواهرات طلای خود را با خود نبرید. کلر موجود در آب استخر، یکی از مهم‌ترین مواد آسیب‌زننده به طلاست. این ماده شیمیایی ساختار طلا را به‌مرور ضعیف می‌کند و اگر بیش‌از‌اندازه در معرض آن قرار بگیرید، ممکن است بشکند. در محیط اسپا هم بهتر است طلا استفاده نکنید.
۴. جواهرات خود را با خود به حمام نبرید
در حمام با انواع شوینده‌ها مانند شامپوی موی سر، شامپو بدن، نرم‌کننده، انواع ماسک مو و لوسیون و نیز با وسایلی مانند وان، شانه، لیف و حوله سروکار داریم. تجمع مواد‌شوینده روی سطح طلا، به‌مرور زمان موجب کاهش درخشندگی و کدرشدن آن خواهد شد. صابون‌های جامدی هم که در حمام استفاده می‌کنیم، روی سطح جواهر خشک می‌شوند و سفیدک می‌زنند. مخصوصا لابه‌لای سوراخ‌ها یا شیارهای جواهر و در گوشه‌های پایه‌نگین گیر می‌کنند و ظاهر نازیبایی به جواهر می‌دهند.
یکی از نگرانی‌های بردن جواهرات به حمام، این است که ممکن است با لیزشدن پوست بدن، سربخورند و در چاه فاضلاب بیفتند. از سوی دیگر، ممکن است دستبند یا انگشترتان به لبه وان برخورد کند و بشکند یا خم شود.
برخی افراد عادت دارند در حمام موهایشان را شانه بزنند؛ هرچند این کار درست نیست. بااین‌حال اگر موهای خود را در حمام شانه می‌زنید، گوشواره‌های حلقه‌ای‌تان را دربیاورید. شانه در گوشواره حلقه‌ای گیر می‌کند و علاوه بر آسیبی که به گوشتان وارد می‌شود، ممکن است قفل آن را بشکند (این مورد برای خود بنده اتفاق افتاده است). گوشواره‌های ظریف ممکن است به بند یا بافت لیف هم گیر کنند و از گوشتان بیفتند.
نقره نسبت‌به شوینده‌ها بسیار حساس‌تر از طلاست. بنابراین، حتی فکرش را هم نکنید که جواهرات نقره خود را با خود به حمام ببرید!
۵. هنگام تمیزکاری و شستوشو جواهرات را کنار بگذارید
بسیاری از افراد روزانه از برخی از جواهراتشان استفاده می‌کنند. البته حتما نیاز نیست که هنگام شستن تعدادی ظرف با مایع ظرفشویی یا شستن دست با مایع دستشویی جواهرات خود را کنار بگذارید؛ منظور شستوشو تمیزکاری با مواد شوینده خاص و به‌مدت طولانی است.
وقتی از مواد شوینده شیمیایی قوی مانند سفیدکننده یا جرم‌گیر استفاده می‌کنید حتما انگشتر یا دستبند خود را خارج کنید. حتی اگر دستکش استفاده می‌کنید، بازهم ایمن‌تر است که آنها را بردارید زیرا ممکن است شوینده از لبه دستکش وارد آن شود. بسیاری از فلزات و سنگهای قیمتی با چنین مواد شوینده‌ای واکنش نشان می‌دهند. نقره از همه جواهرات دیگر نسبت‌به آب و شوینده حساس‌تر است و سریع سیاه و کدر می‌شود.
۶. استفاده از جواهرات همیشه آخرین مرحله از استایل است
همیشه بعد از حمام که می‌خواهید لباس بپوشید، ابتدا لوسیون بدن، لوازم آرایشی، عطر، اسپری بدن، ادکلن یا عطر مو را استفاده کنید و سپس سراغ جواهرات بروید. مخصوصا سنگ قیمتی و مروارید در تماس با مواد آرایشی‌بهداشتی، آنها را به خود جذب می‌کنند و به‌مرور تغییر‌رنگ خواهند داد. حتی پیشنهاد می‌کنیم قبل از استفاده از زیورآلات مروارید‌دار، دست‌هایتان را بشویید تا اگر آغشته به مواد آرایشی است، مرواریدتان را لک نکند.
۷. همیشه جواهرات خود را تمیز کنید
یکی از مهم‌ترین نکات نگهداری از جواهر در خانه تمیزکردن آن است. تمیزکردن جواهرات خیلی سخت نیست ولی بهتر است این کار را اصولی و به‌دقت انجام دهید. برای مثال، تمیزکردن یک رینگ ساده که فقط کمی کدر شده با تمیزکردن جواهری با سطح ناهموار، سنگ‌دار و نگین‌دار متفاوت است.
اگر جواهرتان ساده است
برای تمیزکردن زیورآلات طلا با طرح‌های ساده یعنی بدون سنگ و نگین، کافی است آب ولرم را با چند قطره شوینده ملایم مخلوط کنید و بعد جواهرات را با آن تمیز کنید. اگر جواهرتان طلاست می‌توانید آن را درون مایع خیس کنید، سپس با یک برس یا براش کوچک و بسیار نرم، به‌آرامی سطح آنها را تمیز کنید. خیس‌کردن جواهرات نقره استرلینگ هم در آب اصلا توصیه نمی‌شود.
برای نقره بهتر است یک پارچه میکروفیبر را درون آب و مایع فرو ببرید و سپس سطح نقره را با آن تمیز کنید. یکی دیگر از روش‌های خوب برای تمیزکردن نقره، خمیردندان است. مقداری خمیردندان را مطابق شکل روی سطح جواهر بمالید و سپس آب بکشید و خشک کنید.
اگر جواهرتان سنگ یا نگین دارد
زمانی که می‌خواهید جواهراتی را که نگین یا سنگ قیمتی دارند تمیز کنید، آنها را در آب قرار ندهید. ممکن است مایع بین فضا‌های خالی آن جمع شود و رنگ سنگ قیمتی را تغییر دهد. می‌توانید براش نرم را به‌آرامی روی سطح جواهر خود حرکت بدهید و آن را تمیز کنید. همچنین می‌توانید آن را با یک دستمال میکروفایبر پاک کنید.
نکته ۱: هرگز از آب‌جوش برای شستوشو استفاده نکنید. هم به‌دلیل نرم‌بودن بافت اصلی فلز و هم به دلیل اینکه رسانای گرماست، به آن آسیب می‌رسد.
نکته ۲: حتما پیش از شستوشو، از بسته بودن دریچه سینک مطمئن شوید تا اتفاق جبران‌ناپذیری نیفتد.
نکته ۳: بعد از اتمام کار حتما آنها را با پارچه‌‌های پولیش یا میکروفیبرو که بافت بسیار نرمی دارند خشک کنید.
۸. هرازگاهی جواهرات‌تان را برای آبکاری ببرید
درخشندگی جواهرات طلا، طلای سفید و رزگلد به‌مرور زمان، ولی در طولانی‌مدت، کاهش می‌یابد. مخصوصا طلای سفید که در آن از نیکل یا پالادیوم استفاده می‌کنند، دارای روکش رودیوم است. وقتی پوشش رودیوم از بین می‌رود، طلای سفید درخشندگی و سفیدی خود را از دست می‌دهد. اگر هم حاوی نیکل باشد و به آن حساسیت داشته باشید، ممکن است به پوست‌تان آسیب برساند. بنابراین هرازگاهی جواهرات طلای سفیدتان را بدهید آبکاری کنند.
۹. تمیزکردن جواهرات خیلی کثیف را به جواهرساز بسپارید
جواهرسازان معمولا خدمات تمیزکردن جواهرات را هم ارائه می‌دهند. آنها با استفاده از حمام اولتراسونیک کثیفی و تیرگی زیور‌آلات‌تان را از بین می‌برند. حمام اولتراسونیک درواقع دستگاهی به نام تمیز‌کننده اولتراسونیک است که با استفاده از ایجاد فرکانس در محدوده بین ۲۰ تا ۴۰ کیلوهرتز مولکول‌های مایع را برای تمیزکردن جواهر، با فشار و قدرت فراوان روی آن اعمال می‌کند. برای عملکرد بهتر، گاهی همراه با آب از حلال‌های مناسب هم استفاده می‌کنند. البته حمام اولتراسونیک برای جواهراتی که دارای نگین‌های ظریف، سنگهای نرم و مروارید هستند توصیه نمی‌شود. جواهراتی هم که فقط روکش آنها از طلاست و نیز نقره استرلینگ، در حمام اولتراسونیک آسیب می‌بینند.
۱۰. جواهرات خود را در جای خشک نگهداری کنید
جواهرات خود را در معرض نور و گرمای شدید خورشید قرار ندهید. طلا و نقره بهترین رسانا‌های گرما هستند و نور و گرمای شدید به بافت فلزی آنها آسیب می‌رساند. بهتر است آنها را در جعبه‌های مخصوص یا در کیسه‌های پارچه‌ای دارای بافت نرم نگهداری کنید. در این جعبه‌ها جواهرات از نور مصون هستند و فقط کافی است آنها را در جای خشک قرار دهید.
جعبه‌های مخملی برای این کار انتخاب مناسبی هستند؛ زیرا رطوبت اضافی را جذب کرده و روند کدری و تیره‌شدن جواهر را کند می‌کنند.
۱۱. جواهرات خود را سازمان‌دهی کنید
بسیاری از جواهرات مخصوصا نگین‌دارها دارای گوشه‌ها و لبه‌های تیز هستند. برخی از آنها طراحی زبری دارند. برای اینکه در درازمدت جواهرات‌تان خراش برندارند، آنها را در جعبه‌هایی جدا از هم نگه دارید تا احتمال برخورد و ساییدگی یا خراشیدگی آنها به صفر برسد.
طلا و نقره را کنار هم قرار ندهید. نقره هم موجب کاهش درخشندگی طلا می‌شود و هم خودش سریع‌تر از آنچه باید، کدر خواهد شد. دلیلش آن است که نقره یک کاتالیزور شیمیایی است و سرعت انجام واکنش‌های شیمایی را افزایش می‌دهد.
چند مدل جعبه زیبای جواهر ببینید
۱۲. آنها را در دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار ندهید
جواهرات خود را جایی قرار دهید که کودکان و حیوانات خانگی شما به آن دسترسی نداشته باشند. جواهرات ریز و گرد قابل‌بلعیدن هستند و بنابراین، باید مراقب باشید کودکان یا حیوانات خانگی شما آنها را در دهان خود قرار ندهند. کودکان ممکن است از سر کنجکاوی جواهرات شما را بردارند و جایی بیندازند که گم شود یا حیوان خانگی‌تان که به اشیای درخشان علاقه دارد ممکن است آن را بردارد و گم کند.
۱۳. جواهرات خود را در جای ایمن قرار دهید
یکی از مهم‌ترین نکات نگهداری جواهر در خانه این است که یک مکان مشخص و قابل‌دسترس برای جواهرات خود تعیین کنید. اگر تعداد جواهرات‌تان زیاد است، بهتر است از گاوصندوق یا کیف‌های مخصوص رمز‌دار برای نگهداری آن در خانه استفاده کنید. بهتر است فقط خودتان از محل آن و رمز ورود اطلاع داشته باشید، بااین‌حال اگر لازم است، شخصی معتمد را در جریان قرار دهید. اگر مطمئن نیستید، می‌توانید جواهرات خود را به بخش امانات بانک بسپارید.
جالب است بدانید که در برخی از کشورها، شرکت‌های بیمه، طلا و جواهرات متقاضیان خود را نیز بیمه می‌کنند و اگر حادثه‌ای از جمله زلزله، سیل، آتش‌سوزی یا هرگونه حادثه طبیعی که به گم‌شدن یا سرقت جواهرات منجر شود، اتفاق بیفتد، شرکت بیمه با‌توجه‌به فهرست جواهرات و اسنادی که از مشتری خود دریافت کرده است، تمام اقلام را با همان شکل، ارزش و کیفیت خریداری کرده و دوباره به مشتری تحویل می‌دهند. در کشورمان چنین امکاناتی از سوی بیمه ارائه نمی‌شود و یکی از دلایل آن می‌تواند نوسانات لحظه‌ای قیمت جواهرات باشد.
۱۴. درباره محل جواهرات خود با غریبه‌ها صحبت نکنید
جواهرات خود را جلوی چشم نگذارید و سعی کنید آنها را در گاوصندوق یا محل خاصی که مطمئن باشد قرار دهید. جای آن را فقط باید افرادی بدانند که کاملا به آنها اعتماد دارید. این‌طور نیست که همه افرادی که به منزلمان رفت‌وآمد می‌کنند مورداعتماد باشند. جلوی چشم مهمانان، دروهمسایه یا دوست و آشنا، سراغ جواهرات‌تان نروید و اگر می‌خواهید از آنها استفاده کنید، وقتی آنها حضور دارند این کار را انجام ندهید.
سخن پایانی
جواهرات اشیایی گران‌قیمت هستند و مخصوصا با تورم بیش‌ازحدی که در کشور ما وجود دارد، قیمت آنها روزبه‌روز بالاتر می‌رود. بنابراین بسیار مهم است که با مراقبت و نگهداری درست از آنها، هم عمرشان را طولانی‌تر کنیم و هم مراقب باشیم از دستشان ندهیم. در این مطلب به برخی از مهم‌ترین نکات نگهداری از جواهر در خانه اشاره کردیم. آیا نکته‌ای هست که در این مقاله آن را از قلم انداخته باشیم؟ اگر بله، لطفا در قسمت دیدگاه‌ها آن را با ما درمیان بگذارید.
