اگر می‌خواهید موهایی صاف داشته باشید، روش‌های مختلفی برای صاف کردن موها وجود دارد. یکی از این روش ها کراتینه موست. در این مقاله از «منومد»، هر آنچه را که باید در مورد کراتینه مو بدانید برایتان آورده‌ایم.
کراتینه مو چیست؟
کراتین نوعی پروتئین است که در تولید و رشد مو، ناخن و لایه بیرونی پوست، حتی پر و شاخ‌های حیوانات موثر است. این نوع پروتئین بسیار قوی و محکم است و از سلول‌های شکننده‌تر محافظت می‌کند. در واقع وقتی کراتین صدمه می‌بیند، موها صدمه‌دیده، دچار شکستگی و موخوره می‌شوند. همچنین کراتین جلوی آسیب‌های حرارتی به مو را می‌گیرد.
این پروتئین دائما در بدن‌مان تولید می‌شود. سلول‌های کراتینوسیت مسئول تولید دائمی کراتین هستند و البته باز هم همین سلول‌ها موجب ریزش و رشد مجدد موها می‌شوند.
همچنین می‌توان از پرها، شاخ‌ها و پشم حیوانات مختلف، کراتین به‌دست آورد و از آن در تولید لوازم بهداشتی مو استفاده کرد.
هر تار مو سه بخش مهم دارد:
- مدولا (مغز مو): داخلی‌ترین و هسته تار مو را مغز مو می‌گویند که فقط در موهای ضخیم و حجیم‌تر دیده می‌شود.
- پوسته مو (کورتکس): این بخش، مهم‌ترین بخش مو و حاوی پروتئین‌هایی است که از نظر مکانیکی از مو حمایت می‌کنند.
- پوشش مو (کوتیکول): بیرونی‌ترین لایه تارهای مو را کوتیکول گفته که حاوی سلول‌های کراتینه‌شده هستند. این سلول‌ها شبیه پولک‌های ماهی روی یکدیگر قرار گرفته‌اند و از بخش‌های داخلی مو محافظت می‌کنند.
کراتین با کمک پیوندهای شیمیایی مانند، پیوندهای یونی، دی‌سولفید و هیدروژنی، یک زنجیره مارپیچ بلند را تشکیل می‌دهد. مواد شیمیایی مورد استفاده از کراتینه کردن مو، کراتین موجود در تارهای مو را هدف قرار داده و فرم و شکل آنها را تغییر می‌دهد و صاف می‌کند.
روش‌های کراتینه مو
برای کراتینه مو می‌توانید از روش‌های گوناگونی استفاده کنید:
کراتینه مو در سالن‌های زیبایی
مدت زمان انجام کراتینه مو به فرمولی که متخصص این کار به‌کار می‌برد و همچنین بافت و مقدار موهایتان بستگی دارد. اگر کراتینه موی خود را در سالن‌های زیبایی انجام دهید معمولا بین ۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد تا کار تکمیل شود. متخصص کراتین مو، هنگام انجام کراتینه مو، محصولات بر پایه کراتین را به موها می‌زند و با استفاده از اتو با حرارت کم تا متوسط کراتین را روی موهایتان تثبیت می‌کند. بسته به ضخامت یا بلندی مو، مواد شیمیایی کراتینه به درون تارهای مو نفوذ کرده و موهای فر یا مواج را صاف می‌کنند.
کراتینه مو در خانه
کرایتنه مو را می‌توان در خانه هم انجام داد. اما اگر در این کار حرفه‌ای نباشید، نمی‌توانید به نتیجه مطلوبی دست پیدا کنید. در واقع موهایی را که در سالن‌های زیبایی و با کمک افراد حرفه‌ای کراتینه و صاف می‌کنید، نتیجه‌اش به‌مراتب طولانی‌تر از زمانی است که خودتان در خانه انجام می‌دهید.
در هر حال، اگر می‌خواهید کراتینه مو را در خانه انجام دهید، ابتدا باید محصولی بخرید که خیلی حرفه‌ای نباشد و بتوان از آن در خانه استفاده کرد. اگر می‌خواهید حتما از محصولات کراتینه استفاده کنید، باید موقع خرید آنها به فهرست مواد تشکیل‌دهنده آن محصول نگاه کنید. برخی از محصولات نرم‌کننده مو از مواد کراتینه استفاده نمی‌کنند و به‌جای آن از موادی چون سیلیکون یا مواد نرم‌کننده دیگر استفاده می‌کنند. صاف کردن مو با این نوع محصولات به خوبی کراتینه مو نیست.
سرم‌ها، شامپو‌ها و نرم‌کننده‌های کراتینه
این محصولات نمی‌توانند به‌خوبی کراتینه مو عمل کنند اما به موها در عین حال که آنها را صاف می‌کنند، کمتر صدمه می‌زنند. البته دوام کار این محصولات بسیار کمتر از کراتینه موست.
مکمل‌های کراتین
برخی از متخصصان معتقدند با مصرف مکمل‌های کراتین و رساندن مقدار آن به اندازه کافی در بدن می‌توان به‌طور طبیعی موها را سالم نگهداشت و از خشکی بیش از حد و وز شدن آن پیشگیری کرد.
فواید و مضرات کراتینه مو چیست؟
کراتینه مو که به کراتینه برزیلی هم معروف است، معمولا در سالن‌های آرایش انجام می‌شود و به دنبال آن موها صاف می‌شوند که معمولا ۶ ماه هم دوام دارند. کراتینه مو نه‌تنها از وز بودن موها می‌کاهد، بلکه آنها را درخشان و براق می‌کند.
فواید کراتینه مو
از فواید کراتینه مو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
صافی و درخشانی مو
قرار گرفتن در معرض نور خورشید، رنگ کردن موها و استفاده از مواد شیمیایی دیگر، موها را از کراتین طبیعی خود تهی می‌کند و منافذ بسیاری در موها از خود به جا می‌گذارد. این وضعیت موها را شکننده کرده و در معرض آسیب قرار می‌دهد. با درمان کراتین، منافذ موجود در ساقه موها پر شده و در نتیجه موها نرم و صاف می‌شوند.
درضمن کراتین، سلول‌های تشکیل‌دهنده مو را که روی یکدیگر قرار دارند را صاف می‌کند و تمام تارهای مو مرتب‌تر شده و از وز بودن آنها کم می‌شود. این وضعیت موها را درخشان و براق‌تر نشان می‌دهد. همچنین کراتین، نوک موهایی که دچار موخوره شده‌اند را به یکدیگر متصل می‌کند و بدین‌ترتیب از ظاهر بد موخوره به‌طور موقت می‌کاهد.
اثربخشی طولانی‌مدت
بعد از کراتینه مو، تا زمانی‌که بیش از حد موهایتان را نشویید (۲ تا ۳بار در هفته مشکلی ندارد)، اثر خوب کراتینه مو تا ۶ ماه باقی می‌کند.
مرتب‌تر بودن موها
نگهداری موها پس از انجام کراتینه راحت‌تر می‌شود، به‌ویژه برای افرادی که موهای ضخیم یا وز دارند. اگر از آن دسته افرادی هستید که موهایتان را مرتب سشوار می‌کشید، با کراتینه مو، زمان خشک کردن موهایتان نصف می‌شود و به همین دلیل حرارت کمتری موهایتان را در خطر آسیب قرار می‌دهد. درضمن موهایتان سالم‌تر و محکم‌تر می‌شود و با خیال راحت‌تر می‌توانید موهایتان را بدون آسیب، سشوار بکشید.
رشد مو
استحکام موها با استفاده از کراتین افزایش یافته و از شکنندگی آنها کاسته می‌شود و از آنجایی‌که ساقه موها کمتر صدمه می‌بیند، رشد موها بهتر می‌شود.
عوارض کراتینه مو
با وجود اینکه کراتین نوعی پروتئین طبیعی است، به دلیل اینکه با مواد دیگری همچون مواد شیمیایی به نام فرمالدئید ترکیب می‌شود می‌تواند عوارضی از خود به جا بگذارد. از خطرات بالقوه کراتینه مو باید به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده از ماده سرطان‌زای فرمالدئید
در بیشتر درمان‌های کراتینه از ماده فرمالدئید استفاده می‌شود که استنشاق این ماده خطرناک است. فرمالدئید در صاف کردن موها بسیار موثر است و به همین دلیل در کراتینه مو از آن استفاده می‌شود. اما استفاده از این ماده عوارض جانبی زیر را می‌تواند داشته باشد:
سوزش چشم، سردرد، سرگیجه، گلودرد، سرفه، خس‌خس سینه، حالت تهوع، درد در قفسه سینه، استفراغ و کهیر
این عوارض جانبی هم از سوی افرادی که کراتینه مو را انجام داده‌اند و هم متخصصانی که از این روش برای صاف کردن موی مشتریان خود استفاده می‌کنند گزارش شده است. در واقع پس از بررسی این محصول برخی از دانشمندان در سال ۲۰۱۶ قصد داشتند استفاده از این محصول را ممنوع اعلام کنند که البته به دلایل نامعلوم این اتفاق نیفتاد.
عوارض جانبی ناشی از فرمالدئید، هنگام انجام کراتینه یا مدت کوتاهی پس از کراتینه مو رخ می‌دهد. البته هنوز مشخص نیست که آیا این ماده شیمیایی اثرات منفی طولانی‌مدت روی سلامت فرد می‌گذارد یا خیر. این موضوع به بررسی بیشتری نیاز دارد.
البته اگر فقط یکبار موهای خود را کراتینه کنید، ممکن است با عوارض جانبی متعددی روبه‌رو نشوید اما اگر بارها به سراغ کراتینه مو می‌روید، پس عوارض جانبی بیشتری گریبان‌تان را می‌گیرد.
درضمن موقع استفاده از محصولات کراتینه حتما در فضایی باشید که هوای آن به‌خوبی تهویه می‌شود.
نکته:
موضوعی که باید به آن توجه کنید این است که تمام افراد به کراتینه مو پاسخ مثبت نمی‌دهند. در واقع این روش به نوع مو و روش کار و همچنین مراقبت‌های بعد از آن خیلی وابسته است. بنابراین برای انجام کراتینه مو بهتر است از یک متخصص این کار کمک بگیرید.
نام‌های دیگر فرمالدئید مورد استفاده در محصولات کراتینه مو
در این سال‌های اخیر محصولات متعددی که مدعی‌اند بدون فرمالدئید هستند، تولید شده‌اند. اما بررسی‌ها نشان داده است که نمی‌توان به آنها اعتماد کرد و در آزمایش‌ها مشخص شده، آنها هم حاوی فرمالدئید هستند با اینحال روی برچسب این محصولات «بدون فرمالدئید» نوشته شده است. در واقع کارخانه‌های تولید‌کننده از نام‌های دیگر فرمالدئید استفاده کرده‌اند. اگر روی محصولات کراتینه نام مواد زیر را مشاهده کردید، محصول مورد نظر حاوی فرمالدئید است:
آلدئید، فرمالین، فرمیک آلدئید، متان‌دی‌یول، متانال، متیل آلدئید، متیلن گلیکول، میتلن اکساید، موربیسیک اسید
برخی دیگر از محصولات کراتینه مو ممکن است حاوی نگهدارنده‌هایی باشد که فرمالدئید تولید می‌کنند. از برخی از این نگهدارنده‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بنزیل‌همی‌فرمال، دیازولیدینیل‌اوره، ایمیدازولیدینیل‌اوره و کراترنیوم-۱۵
یادتان باشد که ماده فرمالدئید در درمان‌های کراتینه بسیار موثر است. بنابراین به‌سختی می‌توان محصولی پیدا کرد که ۱۰۰درصد عاری از فرمالدئید باشد و موهایتان را آنگونه که می‌خواهید صاف و درخشان کند. اگر می‌خواهید موهایتان را کراتینه کنید، بهتر است از متخصص کراتینه مو بخواهید که کم‌ضررترین محصول را به شما معرفی کند.
کراتینه مو برای موهای رنگ‌شده امکان‌پذیر است؟
اگر موهایتان را رنگ کرده‌اید و می‌خواهید بدانید می‌توانید آنها را کراتینه هم کنید، باید بگوییم بله این امکان وجود دارد. کراتینه را برخلاف صاف‌کننده‌های شیمیایی دیگر می‌توان روی موهای رنگ‌شده استفاده کرد، بدون اینکه به موها یا رنگ مو صدمه‌ای وارد شود. در واقع رنگ موها و ماده کراتین که درون ساقه موها نفوذ کرده، بهتر تثبیت می‌شود و دوام طولانی‌تری خواهد داشت و رنگ موها روشن‌تر و درخشان‌تر می‌شود.
البته اگر هنوز موهایتان را رنگ نکرده‌اید، بعد از کراتینه مو، حداقل ۲ هفته صبر کنید، سپس موهایتان را رنگ کنید.
موقع شستشوی موها بهتر است از شامپوهای بدون سولفات و نرم‌کننده استفاده کنید و موهایتان را هفته‌ای یک یا دوبار بشویید.
انواع شامپو بدون سولفات اینجاست
زنان باردار و شیرده و خطر کراتینه برای موهای به‌شدت صدمه‌دیده
کراتینه مو برای زنانی که باردار یا شیرده هستند، خطرناک است.
هر نوع تار مویی که بیش از حد صدمه دیده یا فوق‌العاده نازک و شکننده است را نباید در معرض کراتینه مو قرار داد، زیرا نتیجه عکس داده و به موها بیشتر صدمه می‌زند.
کراتینه گیاهی
بسیاری از افراد، به‌ویژه افراد وگان، به دنبال استفاده از محصولات کراتین گیاهی هستند. اما باید گفت که تولید کراتین گیاهی ممکن نیست و نمی‌توان از گیاهان، مانند حیوانات، کراتین به‌دست آورد. با اینحال محصولاتی در بازار وجود دارد که مدعی‌اند در تولید آنها از کراتین گیاهی استفاده شده است. در واقع استخراج اسیدهای آمینه از دانه‌های گیاهانی چون برنج یا گندم را نوعی کراتین معرفی کرده‌اند. اما این اسیدها می‌توانند پروتئین‌های هیدرولیزشده تولید کنند، نه کراتین.
مراقبت‌های پس از کراتینه مو چیست؟
حفظ کراتینه مو، درست مانند رنگ موست و برای بالا بردن دوام کراتینه همانطور که پیش از این گفته شد، نباید موها را بیش از حد شست. درضمن مدتی هم نباید شنا کنید.
- شنا در آب کلردار (استخر) یا شور (دریا) از عمر کراتینه مو می‌کاهد. همچنین موقع استفاده از شامپو باید از شامپوهای فاقد کلراید سدیم و فاقد سولفات استفاده کنید تا کراتین موها را از بین نبرد.
- برای شستشوی موهایتان ۳ تا ۴ روز پس از انجام کراتینه باید صبر کنید. اگر از آن دسته افراد هستید که نمی‌توانید چند روز را بدون شستن موهایتان سپری کنید، کراتینه مو مناسب‌تان نیست و فقط پول و وقت‌تان را هدر می‌دهید. درضمن موهای کراتینه شده حتی پس از شستشو، مدت کوتاهی بوی نا و کپک می‌دهند.
روش‌های دیگر صاف کردن مو به جز کراتینه کدامند؟
اگر نگران استفاده از محصولات فرمالدئید هستید، می‌توانید از گزینه‌های دیگر برای صاف کردن موهایتان استفاده کنید. از این درمان‌ها می‌توان به روش‌های حرارت دادن به موها، مانند استفاده از سشوار یا اتوی مو اشاره کرد که به‌طور موقت موهایتان را صاف می‌کنند.
درضمن می‌توانید با مرطوب نگهداشتن موهایتان، سلامت آنها را حفظ کنید. تا جایی‌که می‌توانید موهایتان را کم بشویید. شامپو معمولا چربی طبیعی موهایتان را از بین می‌برد. می‌توانید موهایتان را با محصولاتی غیر از شامپو شستشو دهید.
برای مرطوب نگهداشتن موهایتان می‌توانید از روغن‌های زیر استفاده کنید:
زیتون، آرگان، نارگیل، شی باتر و گل آفتابگردان
کلام آخر
کراتینه مو، به صافی و مرتب ماندن موها کمک می‌کند و به دلیل اینکه کراتین به درون کوتیکول موها نفوذ می‌کند، نه‌تنها موجب درخشانی موها می‌شود، بلکه با افزایش دوام رنگ موها، زمان دوباره رنگ کردن موها را کوتاه‌تر می‌کند. اما برای استفاده از این روش صاف کردن موها، باید به عوارض جانبی ماده فرمالدئید موجود در محصولات کراتینه توجه و با احتیاط از این نوع محصولات استفاده کنید.
اگر شما هم تجربه کراتینه مو دارید، خوشحال می‌شویم از تجربه‌تان از کراتینه مو یا اگر با عارضه‌ای مواجه شدید، با ما در میان بگذارید.